Οι Διατροφικές Διαταραχές (eating disorders) αποτελούν τις πιο κοινές διαταραγμένες συμπεριφορές, που σχετίζονται με ψυχολογική και σωματική νοσηρότητα και θνησιμότητα.
Γενικά, η διατροφή και οι συνήθειες που σχετίζονται με αυτήν, τα τελευταία χρόνια αποτελούν φλέγον ζήτημα της Δημόσιας Υγείας. Η επιστημονική κοινότητα επισημαίνει συνεχώς τη σύνδεση πολλών σοβαρών νοσημάτων με τη διατροφική συμπεριφορά.
Τι είναι οι Διατροφικές Διαταραχές
Οι Διατροφικές Διαταραχές ορίζονται ως η υπερβολική ανησυχία για το σωματικό βάρος και η υιοθέτηση επικίνδυνων συμπεριφορών αποσκοπώντας στον έλεγχό του.
Τέτοιες πρακτικές είναι τα αυστηρά πρότυπα διατροφής, η υπεργυμναστική, η λήψη καθαρτικών και η πρόκληση εμετού. Ένας στους οκτώ νέους μπορεί να έχει τουλάχιστον μία Διατροφική Διαταραχή μέχρι την ηλικία των είκοσι ετών. Αν και οι Διατροφικές Διαταραχές μπορεί να επηρεάσουν άτομα όλων των ηλικιών και των δύο φύλων, συχνά αναφέρονται σε εφήβους και νεαρές γυναίκες.
Ο επιπολασμός των Διατροφικών Διαταραχών είναι γενικά υψηλότερος στις νεαρές γυναίκες.
Τι προκαλεί μια διαταραχή πρόσληψης τροφής
Η αιτιολογία των διαταραχών πρόσληψης τροφής είναι ετερογενής, συμπεριλαμβανομένων βιολογικών, ψυχολογικών, αναπτυξιακών και κοινωνικο-πολιτιστικών παραγόντων.
Ειδικότερα, από μελέτες διδύμων αδερφών έχει αποδειχθεί ότι οι Διατροφικές Διαταραχές μπορεί να κληρονομούνται. Η τελειομανία και η ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά είναι κοινά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός ατόμου που συχνά συνδέονται με αυτές τις παθήσεις.
Επίσης, τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά πρότυπα δημιουργούν μια μη ρεαλιστική ανάγκη για ένα ένα χαμηλό σωματικό βάρος. Βέβαια, η προώθηση του αδυνατισμένου σώματος για τις γυναίκες είναι ιδιαίτερα έντονη στο δυτικό κόσμο.
Η Αμερικανική Ψυχιατρική Ομοσπονδία στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο άλλαξε την ορολογία από «Eating Disorders» σε «Feeding and Eating Disorders».
Ποιές είναι οι Διατροφικές Διαταραχές
Οι πιο κοινές διαταραχές σίτισης και διατροφής είναι η Νευρογενής Ανορεξία, η Νευρογενής Βουλιμία και η Αδηφαγική Διαταραχή.
Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν και άλλες σπανιότερες καθορισμένες και μη Διατροφικές Διαταραχές όπως το Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας και η Ορθορεξία.
Νευρική Ανορεξία
Η Νευρική Ανορεξία είναι η πιο οικεία και καλά μελετημένη Διατροφική Διαταραχή.
Τα άτομα που υποφέρουν από Ανορεξία είναι εξαιρετικά λιποβαρή και τα διέπει έντονος φόβος σε περίπτωση αύξησης βάρους. Επίσης, παρουσιάζουν παραμορφωμένη εικόνα σώματος και δεν αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα του εξαιρετικά χαμηλού βάρους τους.
Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα ιδιάζουσας σημασίας στις ανορεκτικές γυναίκες είναι η αμηνόρροια. Αυτή ορίζεται ως η απουσία τουλάχιστον τριών διαδοχικών εμμηνορροϊκών κύκλων εξαιτίας του περιορισμού της τροφής.
Υπάρχουν 2 τύποι Νευρικής Ανορεξίας, ο περιοριστικός τύπος και το Binge eating/Curging. Στον περιοριστικό τύπο, οι πάσχοντες χάνουν βάρος μέσω νηστείας ή υπερβολικής άσκησης. Συνήθως, περιορίζουν τις προσλαμβανόμενες θερμίδες ή αποκλείουν όλες σχεδόν τις ομάδες τροφίμων με μία ή δύο εξαιρέσεις. Στο Binge eating/Purging, καταναλώνουν φαγητό και εκκαθαρίζονται μετά από αυτό, με αυτοπροκαλούμενο εμετό ή χρήση καθαρτικών/διουρητικών.
Συνέπειες της Νευρικής Ανορεξίας
Τα άτομα με Ανορεξία, μακροπρόθεσμα, μπορεί να έχουν οστεοπενία, εύθραυστα μαλλιά/νύχια, ξηροδερμία, δυσκοιλιότητα, υπόταση, βραδυκαρδία, υποθερμία, στειρότητα ή μυϊκή απώλεια.
Το ποσοστό θνησιμότητας αυτών των ατόμων είναι το υψηλότερο από όλες τις ψυχιατρικές διαταραχές. Οι περισσότεροι από αυτούς πεθαίνουν από ιατρικές επιπλοκές, ενώ κάποιοι πεθαίνουν λόγω αυτοκτονίας.
Νευρική Βουλιμία
Η Νευρική Βουλιμία είναι μια πάθηση που εμφανίζεται συχνότερα σε σχέση με την ανορεξία.
Τα άτομα με Βουλιμία τρώνε σημαντικές ποσότητες φαγητού χωρίς να μπορούν να ελέγξουν τον εαυτό τους σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η υπερφαγία ακολουθείται τις περισσότερες φόρες από αντισταθμιστική συμπεριφορά για την πρόληψη της αύξησης βάρους. Τέτοιες πρακτικές είναι ο εξαναγκασμένος εμετός, η χρήση καθαρτικών/διουρητικών, η περιορισμένη κατανάλωση φαγητού ή η υπερβολική άσκηση.
Βέβαια, δεν είναι απαραίτητο ότι σε κάθε επεισόδιο θα ακολουθήσει συμπεριφορά εκκαθάρισης. Τα κριτήρια του DSM 5 για τη διάγνωση της Νευρικής Βουλιμίας απαιτούν τουλάχιστον ένα επεισόδιο υπερφαγίας με αντισταθμιστική συμπεριφορά την εβδομάδα για τουλάχιστον 3 μήνες.
Τα άτομα με Βουλιμία έχουν και αυτά έντονο αίσθημα φόβου αύξησης βάρους και συνήθως διατηρούν φυσιολογικό βάρος. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, μπορεί να είναι υπέρβαροι, λόγω της απουσίας αντισταθμιστικών μεθόδων κατόπιν των βουλιμικών επεισοδίων.
Συνέπειες Νευρικής Βουλιμίας
Η Νευρική Βουλιμία συχνά οδηγεί σε πονόλαιμο, πρησμένους σιελογόνους αδένες, τερηδόνα, παλινδρόμηση, σοβαρή αφυδάτωση, ανισορροπία ηλεκτρολυτών και ορμονικές διαταραχές.
Αδηφαγική Διαταραχή (Αδηφαγία)
Στην Αδηφαγική Διαταραχή, τα άτομα τρώνε τεράστιες ποσότητες φαγητού χωρίς έλεγχο σε πολύ σύντομο διάστημα και αυτό επαναλαμβάνεται τουλάχιστον δύο ή περισσότερες φορές την εβδομάδα. Η πάθηση αυτή είναι πιο συχνή στους άνδρες και στα ηλικιωμένα άτομα.
Η ποσότητα φαγητού που καταναλώνουν είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που θα μπορούσαν σε φυσιολογικές συνθήκες και η υπερφαγική συμπεριφορά είναι πανομοιότυπη με τη Νευρική Βουλιμία ή τον τύπο της υπερφαγίας της Νευρικής Ανορεξίας.
Ωστόσο, οι αδηφάγοι δεν περιορίζουν το φαγητό ούτε χρησιμοποιούν συμπεριφορές καθαρισμού για να αντισταθμίσουν. Τις περισσότερες φορές όμως αισθάνονται ενοχές με την υπερφαγία και γι’ αυτό προτιμούν να τρώνε μόνοι τους.
Συνέπειες της Αδηφαγικής Διαταραχής
Η επεισοδιακή υπερφαγία ενέχει κίνδυνο παχυσαρκίας και επιπλοκές όπως ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις ή το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Άλλες Διατροφικές Διαταραχές
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως υπάρχουν και άλλες πιο σπάνιες διαταραχές λήψης τροφής.
Το Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας χαρακτηρίζεται από υπερκατανάλωση τροφής, συχνά μετά την αφύπνιση από τον ύπνο και έχει ισχυρή σχέση με τις διαταραχές ύπνου.
Όσο για την Ορθορεξία, επισήμως δεν είναι αναγνωρισμένη ως αυτόνομη Διαταραχή από το τρέχον DSM. Τα Ορθορεκτικά άτομα έχουν μια εμμονική εστίαση στην υγιεινή διατροφή. Συνήθως εξαλείφουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων, φοβούμενοι ότι είναι ανθυγιεινές.
Αντιμετώπιση Διατροφικών Διαταραχών
Οι επιπλοκές των Διατροφικών Διαταραχών μπορεί να είναι εξαιρετικά σοβαρές και η πρόληψη και αντιμετώπιση τους είναι ζωτικής σημασίας.
Η διάγνωση τους όμως μπορεί να είναι δύσκολη καθώς οι ασθενείς με Νευρογενή Βουλιμία όπως και με Ανορεξία είναι κρυφοί. Πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν ότι ένα μέλος της οικογένειας ή ένας φίλος τους πάσχει.
Η αντιμετώπιση των Διατροφικών Διαταραχών εξαρτάται από το στάδιο του ασθενούς και είναι σημαντικό να αναζητηθεί γρήγορα θεραπεία. Σε περίπτωση που κάποιος έχει σημαντικά χαμηλό βάρος και είναι ιατρικά ασταθής χρειάζεται ενδονοσοκομειακή θεραπεία. Σε κάθε περίπτωση όμως, η εμπλοκή ενός ειδικά εκπαιδευμένου Διατροφολόγου είναι απαραίτητη.
Η κατάλληλη θεραπεία είναι ο συνδυασμός της διατροφικής συμβουλευτικής, της ψυχοθεραπείας, της φαρμακοθεραπείας και φυσικά της επακόλουθης φροντίδας και παρακολούθησης αναλόγως βέβαια και την περίπτωση. Φυσικά, είναι εξαιρετικής σημασίας στη θεραπεία να συμπεριλαμβάνονται και τα μέλη της οικογένειας.
Με αυτόν τον τρόπο, διευκολύνεται ο προγραμματισμός των γευμάτων και η ρύθμιση των ορίων. Η προσέγγιση διαχείρισης γενικότερα ,όμως, πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του ασθενούς.
Διατροφική υποστήριξη για Διατροφικές Διαταραχές
Αν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο παρουσιάζει κάποια συμπτώματα μιας διαταραχής πρόσληψης τροφής, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου.
Είμαι Διαιτολόγος- Διατροφολόγος στην Ακράτα και πιστοποιημένη Master Practitioner στην αντιμετώπιση Διατροφικών Διαταραχών. Έχω τις γνώσεις να σας βοηθήσω ώστε να τεθούν βήμα-βήμα οι βάσεις για την θεραπεία.
Μπορώ να σας εξυπηρετήσω είτε δια ζώσης στο διαιτολογικό μου γραφείο είτε διαδικτυακά μέσω Online συνεδριών. Θα χαρώ να επικοινωνήσετε μαζί μου για να προγραμματίσετε το πρώτο ραντεβού σας με όποιον από τους ακόλουθους τρόπους σας εξυπηρετεί:
- τηλεφωνήστε μου στο 697 802 4560
- συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας στην ιστοσελίδα μου
