Το φοινικέλαιο είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα αλλά και αμφιλεγόμενα φυτικά έλαια παγκοσμίως.
Προέρχεται από τον καρπό της φοινικιάς ελαίας (Elaeis guineensis) και χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων, καλλυντικών, και βιοκαυσίμων. Η δημοτικότητά του οφείλεται στην υψηλή απόδοσή του και στο χαμηλό κόστος παραγωγής.
Ωστόσο, αποτελεί αντικείμενο συζητήσεων, τόσο για τις διατροφικές του ιδιότητες όσο και για τις περιβαλλοντικές και ηθικές επιπτώσεις της παραγωγής του. Παρακάτω θα δούμε αν είναι συνετό να το επιλέγουμε ή να το αποφεύγουμε.
Διατροφική αξία φοινικέλαιου
Η σύνθεση του φοινικέλαιου αποτελείται κυρίως από λιπαρά οξέα:
- Κορεσμένα λίπη: 50%, κυρίως παλμιτικό οξύ
- Μονοακόρεστα λίπη: 40%
- Πολυακόρεστα λίπη (ελαϊκό και λινολεϊκό οξύ): 10%
Περιέχει επίσης σημαντικές ποσότητες βιταμίνης Ε (τοκοφερόλες και τοκοτριενόλες) και καροτενοειδών, που προσδίδουν το κόκκινο χρώμα του.
Η θερμική του σταθερότητα και η ουδέτερη γεύση του το καθιστούν ιδανικό για τηγάνισμα και ψήσιμο.
Φοινικέλαιο και οφέλη στην υγεία
Η κατανάλωση φοινικέλαιου προσφέρει αντιοξειδωτικά οφέλη (βιταμίνη Ε και καροτενοειδή) καθώς και αποτελεί μια συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας.
Βιταμίνη Ε
Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε, ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που βοηθά στην προστασία των κυττάρων από την οξειδωτική βλάβη. Η βιταμίνη Ε συμβάλλει επίσης στην καλή υγεία του δέρματος και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Καροτενοειδή
Η ακατέργαστη μορφή φοινικέλαιου έχει υψηλή περιεκτικότητα σε καροτενοειδή. Αποτελούν πρόδρομες ουσίες της βιταμίνης Α και είναι σημαντικά για την υγεία των ματιών και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Πηγή ενέργειας
Όπως όλα τα λίπη, είναι μια πολύ συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας. Αυτό το καθιστά, από τη μία, ιδιαίτερα χρήσιμο σε περιπτώσεις όπου απαιτείται αυξημένη πρόσληψη ενέργειας, ενώ ,από την άλλη, καλό είναι να αποφεύγεται σε μεγάλη ποσότητα όταν αναφερόμαστε σε υποθερμιδική διατροφή.
Kίνδυνοι από την κατανάλωση φοινικέλαιου
Παρά τα οφέλη του που αναφέρθηκαν παραπάνω, το φοινικέλαιο παρουσιάζει κινδύνους για την υγεία λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε κορεσμένα λίπη. Συγκεκριμένα, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης και να συμβάλλει σε καρδιαγγειακές παθήσεις.
Επίσης, το φυσικό φοινικέλαιο δεν περιέχει τρανς λιπαρά από τη φύση του. Ωστόσο, κατά την επεξεργασία του για την παραγωγή μαργαρίνης και άλλων τροφίμων, η μερική υδρογόνωση μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία τρανς λιπαρών οξέων, που είναι επικίνδυνα για την υγεία.
Αυτά τα τρανς λιπαρά είναι γνωστά για την αυξημένη επιβάρυνση του καρδιαγγειακού συστήματος και άλλες υγειονομικές επιπτώσεις.
Χρήση φοινικέλαιου στη διατροφή
Η ενσωμάτωση του φοινικέλαιου στην καθημερινή διατροφή μας καλό είναι να γίνεται με μέτρο. Αν αποφασίσουμε να καταναλώσουμε τρόφιμο με φοινικέλαιο είναι σημαντικό να γίνεται σε μικρή ποσότητα αλλά και με μικρή συχνότητα.
Προϊόντα όπως η μαργαρίνη, τα αρτοσκευάσματα και τα επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν φοινικέλαιο λόγω της σταθερότητας και του χαμηλού κόστους του.
Ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωση τέτοιων προϊόντων μπορεί να οδηγήσει σε ανισορροπία των λιπαρών οξέων στη διατροφή.
Πώς μπορεί να καταλάβει κάποιος ότι ένα τρόφιμο έχει φοινικέλαιο
Η αναγνώριση του φοινικελαίου στα τρόφιμα μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:
Ετικέτα συσκευασίας
Το φοινικέλαιο συχνά αναγράφεται ως συστατικό στην ετικέτα του προϊόντος. Μπορεί να αναφέρεται ως “φοινικέλαιο” ή “φοινικέλαιο παλάμης”. Οι κατασκευαστές είναι υποχρεωμένοι να περιλαμβάνουν αυτήν την πληροφορία στη συσκευασία.
Λίστα συστατικών
Το φοινικέλαιο εμφανίζεται στη λίστα των συστατικών του προϊόντος, συνήθως κάτω από την ενότητα “συστατικά”. Μπορεί να αναγράφεται ως “ραφιναρισμένο φοινικέλαιο”, “φοινικέλαιο στερεοποιημένο” ή με άλλες ονομασίες που υποδηλώνουν τη διαδικασία παραγωγής.
Κατηγορία προϊόντος
Το φοινικέλαιο είναι κοινό σε προϊόντα όπως αποβουτυρωμένες κρέμες, πλευρικοί χρωματιστές και άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως μπισκότα, δημητριακά και μπάρες δημητριακών , βούτυρα καρπών , κρουασάν. Εάν ένα προϊόν ανήκει σε αυτές τις κατηγορίες, είναι πιθανό να περιέχει φοινικέλαιο.
Σήμανση «χωρίς φοινικέλαιο»
Ορισμένα προϊόντα συνειδητά σηματοδοτούνται ως “φοινικέλαιο-ελεύθερα”. Καθιστώντας τα εύκολη την επιλογή για όσους προτιμούν να αποφύγουν αυτό το συγκεκριμένο συστατικό.
Αυτές οι πληροφορίες βοηθούν τον καταναλωτή να αναγνωρίσει εάν ένα τρόφιμο το περιέχει, προσφέροντας τη δυνατότητα για ενημερωμένες αγοραστικές αποφάσεις.
Καταλήγοντας για το φοινικέλαιο
Το φοινικέλαιο έχει ορισμένα θρεπτικά οφέλη, κυρίως λόγω της περιεκτικότητάς του σε βιταμίνη Ε και καροτενοειδή. Ωστόσο, η υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη καθιστά απαραίτητη την προσεκτική και μετριοπαθή χρήση του.
Η ισορροπημένη κατανάλωση φοινικέλαιου και η σωστή ενημέρωση μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής.
